D e onzichtbare geldverslinder

Heb je wel eens een oude applicatie of proces laten doorlopen "omdat het nog werkt"? Of een verouderd systeem aangehouden omdat het vervangen te complex leek? Welkom bij "disconnection debt" – de verborgen kosten van te lang vasthouden aan wat eigenlijk allang vervangen had moeten worden.

Wat is disconnection debt eigenlijk?

Disconnection debt is de "schuld" die je opbouwt wanneer je systemen, processen of teams niet op tijd ontkoppelt van oude afhankelijkheden. Het is het gevolg van het uitstellen van noodzakelijke veranderingen, waardoor toekomstige aanpassingen steeds moeilijker, trager en risicovoller worden.

Een herkenbaar voorbeeld

Denk aan die oude server die nog steeds draait, omdat "er nog één kritieke applicatie op staat." Of dat Excelbestand dat al jaren door de organisatie gaat, omdat niemand durft te vragen wat er gebeurt als het verdwijnt.

Wat begon als een tijdelijke oplossing, is uitgegroeid tot een onmisbare schakel. En ondertussen wordt elke verandering in je IT-landschap gecompliceerd door deze oude afhankelijkheid.

Dit speelt zich af op verschillende niveaus:

• Technisch: Oude systemen die nieuwe ontwikkelingen blokkeren
• Procesmatig: Werkwijzen die niet meer passen bij huidige behoeften
• Organisatorisch: Teams die vastzitten in oude structuren

Waarom houden we vast aan het oude?

Het is menselijk om verandering uit te stellen. We denken:

• "Het werkt toch nog?”
• "We hebben nu geen tijd voor zo'n groot project"
• "Wat als er iets misgaat?"

Maar elke dag dat we wachten, wordt de schuld groter. Die oude systemen worden niet alleen verouderd – ze worden actief een rem op innovatie.

De verborgen kosten van uitstellen

Het wordt alleen maar duurder

Wat vandaag misschien een week werk is, kan over een jaar een maandenlang project worden. Oude systemen worden steeds moeilijker te vervangen naarmate ze meer verweven raken in je organisatie.

Innovatie wordt geblokkeerd

Wil je een nieuwe dienst lanceren? Die oude database ondersteunt de nieuwe functionaliteit niet. Wil je automatiseren? Het legacy-systeem heeft geen moderne API's.

Risico's stapelen zich op

Verouderde systemen worden veiligheidslekken. Oude processen leiden tot fouten. En als er iets misgaat, zijn er steeds minder mensen die weten hoe het werkt.

Hoe herken je disconnection debt?

Technische signalen

• Systemen die "speciaal" onderhoud nodig hebben
• Processen die niet geautomatiseerd kunnen worden
• Integraties die maandwerk kosten in plaats van uren

Organisatorische signalen

• Teams die zeggen "dat kan niet vanwege systeem X"
• Werknemers met unieke kennis die niet vervangen kunnen worden
• Processen waar niemand meer precies weet waarom ze bestaan

Strategische signalen

• Nieuwe initiatieven die vertragen door bestaande systemen
• Concurrenten die sneller kunnen bewegen
• Klanten die functies vragen die "technisch niet mogelijk" zijn

Hoe pak je disconnection debt aan?

Stap 1: Maak een inventaris

Identificeer waar je vastzit:

• Welke systemen zijn kritiek maar verouderd?
• Welke processen remmen nieuwe ontwikkelingen?
• Welke afhankelijkheden maken verandering risicovol?

Stap 2: Prioriteer op impact

Niet alles hoeft tegelijk. Focus op:

• High impact, low effort: Quick wins die snel resultaat opleveren
• Strategic blockers: Afhankelijkheden die je strategische doelen blokkeren
• Risk hotspots: Kritieke systemen met hoge uitvalrisico's

Korte termijn: Risico's beperken

Maak het veiliger
Zorg voor back-ups, documentatie en tweede personen die systemen kennen. Het oude systeem blijft nog even, maar wordt minder risicovol.

Creëer ruimte
Bouw interfaces en wrappers rond oude systemen. Zo kun je er nieuwe functionaliteit omheen bouwen zonder het oude systeem aan te raken.

Lange termijn: Daadwerkelijk ontkoppelen

Vervang stukje bij beetje in plaats van alles tegelijk. Start met de minst kritieke onderdelen.

Parallelle systemen
Laat het nieuwe systeem naast het oude draaien tot je zeker weet dat het werkt.

Cultuurverandering
Maak het normaal om regelmatig te evalueren wat nog wel en niet past bij je organisatie.

De kunst van loslaten

Timing is alles

Het geheim zit hem in het tijdig herkennen wanneer iets zijn beste tijd heeft gehad. Wacht niet tot systemen kapotgaan of processen volledig obsoleet zijn.

Maak het onderdeel van je routine

Bouw evaluatiemomenten in. Vraag jezelf regelmatig af:

• Past dit nog bij onze ambities?
• Maakt dit toekomstige veranderingen makkelijker of moeilijker?
• Wat kost het ons om dit vast te houden?

Het resultaat van tijdig loslaten

Organisaties die goed omgaan met disconnection debt, zien:

• Snellere innovatie: Nieuwe projecten die in weken in plaats van maanden worden gerealiseerd
• Lagere kosten: Minder onderhoud, minder specialisten nodig
• Meer flexibiliteit: Snel kunnen inspelen op marktveranderingen
• Betere werksfeer: Medewerkers die kunnen focussen op waarde toevoegen in plaats van oude systemen draaiende houden

De kern van de zaak

Disconnection debt is als opruimen: hoe langer je wacht, hoe zwaarder het wordt. Maar het goede nieuws? Je kunt vandaag beginnen.

Start klein. Kies één verouderd systeem, één inefficiënt proces, of één afhankelijkheid die je strategische doelen blokkeert. Maak een plan om dit los te laten.

Het vraagt moed om afscheid te nemen van wat vertrouwd is. Maar de vrijheid die je terugkrijgt – om snel te bewegen, te innoveren, en te groeien – is het meer dan waard.

Want uiteindelijk gaat het niet om de systemen die je hebt, maar om wat ze je mogelijk maken te bereiken.

Naar blog overzicht